Ustawa o pracy tymczasowej – najważniejsze informacje

Praca przez określony czas, czyli zatrudnienie tymczasowe, to bardzo popularne rozwiązanie w Polsce, szczególnie w branżach charakteryzujących się sezonowością, takich jak rolnictwo, turystyka czy handel detaliczny. W tych sektorach zapotrzebowanie na większą liczbę pracowników pojawia się tylko w określonych okresach, np. w sezonie zbiorów, wakacyjnym czy świątecznym. 

Coraz częściej firmy z różnych branż decydują się na wynajmowanie pracowników tymczasowych do realizacji konkretnych przedsięwzięć, projektów czy w przypadku nagłych wzrostów zapotrzebowania na pracę, np. gdy ich własne moce przerobowe są niewystarczające. Pracodawcy wykorzystują zatrudnienie tymczasowe również, gdy pojawia się konieczność zastępstwa za etatowych pracowników przebywających na dłuższych urlopach lub zwolnieniach lekarskich. Przepisy związane z tego typu zatrudnieniem można znaleźć w ustawie o pracy tymczasowej z 2003 roku. Jakie są główne założenie ustawy i co jeszcze warto wiedzieć o tym sposobie zatrudnienia?

Czym jest praca tymczasowa?

Praca tymczasowa to forma zatrudnienia, która jest oparta na zatrudnianiu pracowników tymczasowych na określony czas. Zazwyczaj odbywa się przez agencję pracy tymczasowej, która zajmuje się wszelkimi wymaganymi formalnościami w tym zakresie.

Umowa o pracę tymczasową jest zawierana na krótki okres, który może wynosić od kilku dni do kilku miesięcy. Oczywiście zatrudnienie może być przedłużone. Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb pracodawcy.

Praca tymczasowa stawia na elastyczność, zarówno dla pracodawców, którzy w szybki sposób znajdują potrzebne zastępstwo, jak i dla pracowników, którzy nie mogą narzekać na brak różnorodności zleceń.

To agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracownika tymczasowego, którego wyłania w procesie rekrutacji, a następnie przydziela go do pracy na rzecz pracodawcy.

Pracownika zatrudnia agencja

Ustawa o pracy tymczasowej tłumaczy, jak nietypową formą zatrudnienia jest to zjawisko. Podmiotem, który zatrudnia pracownika tymczasowego jest agencja pracy tymczasowej, która podpisuje z nim stosowną umowę. Następnie pracownik może być delegowany do pracy u pracodawców zatrudniających, którzy korzystają z usługi leasingu pracowniczego. Ustawa o pracy tymczasowej przewiduje, że stosunek pracy może opierać się na umowie o pracę, ale również umowie zlecenie.

Zatrudnienie przez agencję pracy tymczasowej oznacza dużą elastyczność. Pracodawca otrzymuje szybki dostęp do bardzo dobrze wykwalifikowanych pracowników, a ci z kolei mogą skorzystać z mnogości ofert, i wybrać taką, która dobrze wpłynie na ich doświadczenie zawodowe. Pracownika tymczasowego można zatrudnić w różnych rolach, co pozwala mu na rozwój umiejętności i rozbudowanie CV.

Obowiązki pracodawcy wg ustawy o pracy tymczasowej

W ustawie o pracy tymczasowej zawarte są przepisy, które mają na celu ochornę interesów pracownika. Pracodawca, który korzysta z usług agencji, ma obowiązki wobec zatrudnionych pracowników. Ustawa o pracy tymczasowej określa między innymi:

• obowiązek zapoznania pracownika ze stanowiskiem,
• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz obowiązkowych szkoleń,
• prowadzenie ewidencji czasu pracownika,
• zasady udzielania urlopu wypoczynkowego,
• równe traktowanie pracowników tymczasowych i etatowych.

Prawo określa, że pracownik tymczasowy nie może być zatrudniony na mniej korzystnych warunkach, a w razie konfliktu może dochodzić swoich praw na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

Do obowiązków pracodawcy należy także:

• Zawieranie umów, które określają warunki zatrudnienia pracownika tymczasowego, rodzaj pracy czy czas trwania umowy oraz wynagrodzenie. W sytuacji, gdy zleceniodawca korzysta z agencji pracy tymczasowej – musi zawrzeć formalną umowę z agencją.
• Pracodawca jest zobowiązany do terminowego wypłacania wynagrodzenia pracownikom tymczasowym.
• Pracodawca musi informować pracownika tymczasowego o jego prawach, do których zaliczają się zasady wynagrodzenia, warunki pracy oraz możliwość korzystania z dodatkowych świadczeń. W okresie wykonywania pracy tymczasowej pracownik musi znać własne prawa i obowiązki.
• Agencja pracy tymczasowej musi rejestrować informację o pracownikach, ich umowach oraz miejscu, w którym ci pracują. Pracodawcy muszą zapewnić, że tego typu informacje są aktualizowane na bieżąco.
• Podczas przedłużania umowy pracodawca musi przestrzegać przepisów dotyczących długości zatrudniania pracowników tymczasowych.
• Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, które oczywiście także przysługują pracownikowi tymczasowemu.

Przestrzeganie tych obowiązków ma na celu ochronę pracownika tymczasowego oraz zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku pracy.

Ustawa o pracy tymczasowej – możliwość pracy jedynie na 18 miesięcy

W ustawie o pracy tymczasowej znajdują się także regulacje dotyczące czasu, w którym jeden pracownik tymczasowy może wykonywać obowiązki na rzecz określonego pracodawcy. Czas ich wykonywania nie może przekroczyć 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 miesięcy. Oznacza to, że po upływie tego czasu pracodawca nie może już ponownie zatrudnić tego samego pracownika na podstawie umowy o pracę tymczasową, chyba że nastąpi przerwa w zatrudnieniu.

Od tego przepisu istnieją jednak wyjątki. Ustawa o pracy tymczasowej pozwala na zatrudnienie pracownika na okres aż 36 miesięcy, pod warunkiem że będzie on skierowany do wykonywania zadań nieobecnego pracownika lub występuje potrzeba wykonywania prac sezonowych bądź doraźnych. Jest to więc klasyczna praca na zastępstwo.

Jeżeli pracodawca zamierza wznowić zatrudnienie pracownika po upływie 18 miesięcy, musi zastosować wcześniej odpowiednią przerwę. Czas tej przerwy nie jest określony dokładnie, lecz powinien wynosić co najmniej 3 miesiące.

Limit pracy tymczasowej nie obowiązuje jedynie wtedy, gdy zmienia się rodzaj podpisywanej umowy lub zakres obowiązków. Limit 18 miesięcy przestaje więc dotyczyć pracownika, który np. przechodzi na umowę o pracę.

Ustawa ma na celu zapobieganie nadużywaniu pracy tymczasowej, a zwłaszcza ochronę praw pracowników. Pracownik tymczasowy powinien mieć z tego tytułu lepsze warunki zatrudnienia oraz możliwość stabilizacji zawodowej w dłuższej perspektywie.

Jakie są minimalne wymagania płacowe dla pracowników tymczasowych?

Minimalne wymagania płacowe dla pracownika tymczasowego określają przepisy prawa pracy, w tym Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych oraz Kodeks Pracy.

Pracownik tymczasowy powinien otrzymywać wynagrodzenie nie niższe niż osoba zatrudniona bezpośrednio na takim samym stanowisku. Oznacza to, że wynagrodzenie musi być równe temu, które dostają pracownicy zatrudnieni na stałe, ponieważ obie grupy wykonują analogicznie takie same prace.

Wynagrodzenie pracownika tymczasowego nie może być niższe od obowiązującej minimalnej płacy krajowej. Od 1 lipca 2024 minimalne wynagrodzenie wynosi 4300 zł brutto miesięcznie, a minimalna stawka godzinowa wynosi 28,10 zł brutto dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umów-zleceń.

Jeżeli w firmie przysługują dodatkowe premie lub dodatki za nadgodziny, pracę w godzinach nocnych, czy święta itp., pracownik tymczasowy ma do nich takie same prawa, jak pracownik zatrudniony na umowę o pracę.

Pracownik tymczasowy ma prawo do wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, które również jest obliczane na podstawie wynagrodzenia otrzymywanego na danym stanowisku.

Ustawa o pracy tymczasowej – praca tylko na wybranych stanowiskach

Praca tymczasowa nie może być wykorzystywana na każdym stanowisku i w każdych okolicznościach. Ustawa o pracy tymczasowej reguluje również tę kwestię. Pracownik tymczasowy może być zatrudniony:

• do prac sezonowych i doraźnych, które nie mają charakteru stałego zatrudnienia. Dlatego rozwiązanie to jest tak powszechnie wykorzystywane w turystyce, rolnictwie, budownictwie czy gastronomii,
• do prac, których aktualnie zatrudnieni przez przedsiębiorstwo pracownicy nie mogą wykonać w terminie. Z usług agencji można więc skorzystać tylko w przypadku, gdy wzrasta zapotrzebowanie na pracę, a brakuje etatów i mocy przerobowych,
• do pracy na zastępstwo – kiedy pracownik wcześniej wykonujący konkretne obowiązki jest nieobecny. Przyczyna tej nieobecności nie ma znaczenia w świetle prawa.

Krok po kroku – jak wygląda proces rekrutacji pracowników zatrudnionych tymczasowo?

Cały proces powinien rozpocząć się od określenia aktualnych potrzeb zatrudnienia. Ich identyfikacja pozwoli na lepszą oceną sytuacji. Ważne jest też, aby określić obowiązki i zadania, które będą przypisane do pracownika tymczasowego.

Krok drugi to najczęściej badanie rynku w celu znalezienia agencji pracy tymczasowej z dużym doświadczeniem w branży oraz odpowiednią reputacją. Pamiętaj też o porównywaniu ofert, prowizjach, dostępności pracowników. Porównaj też jakość świadczonych usług przed ostatecznym podpisaniem umowy.

W dalszym etapie przekazuje się agencji pracy tymczasowej dokładne wymagania dotyczące umiejętności oraz kwalifikacji, które ma mieć zatrudniona osoba. Na tym etapie warto też przygotować program szkoleń, który szybko wdroży nowych pracowników do pracy w Twojej firmie.

To agencja pracy tymczasowej przeprowadza rekrutację za pomocą wcześniej dostarczonych kryteriów, a następnie selekcjonuje kandydatów i przeprowadza rozmowy wstępne. Pracodawca może uczestniczyć w tym procesie, wybierając kandydatów wedle swoich preferencji. Po wyborze to agencja finalizuje zatrudnienie.

Kolejne etapy to zatrudnienie i przedstawienie umowy oraz wprowadzenie pracownika do firmy, czyli zaznajomienie go z zespołem, zasadami BHP, zadaniami oraz procedurami w przedsiębiorstwie.

W całym procesie ważne jest również monitorowanie oraz ocena pracownika. Wydajność i jakość świadczonych zadań jest tu kluczowa. Zwłaszcza gdy współpraca się kończy. Wówczas można ocenić efekty oraz podsumować całościowo współpracę.

Na sam koniec można już tylko wyciągać wnioski, które mogą okazać się ważne, jeżeli w przyszłości znów zdecydujemy się na zatrudnienie pracownika tymczasowego. Zidentyfikowanie mocnych stron i obszarów do poprawy mogą zaowocować w przyszłości.

Ustawa o pracy tymczasowej – taka forma zatrudnienia nie zawsze jest możliwa

W ustawie o pracy tymczasowej znajdują się także przepisy określające warunki, w których praca nie może zostać podjęta. Jedną z sytuacji, o których mowa w przepisach jest praca szczególnie niebezpieczna. Prace szczególnie niebezpieczne określa z kolei rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Do tego grona zaliczają się niektóre roboty budowlane i rozbiórkowe, praca przy użyciu materiałów niebezpiecznych, czy w niektórych zamkniętych przestrzeniach.

Ponadto pracownik tymczasowy nie może zastąpić pracownika, który aktualnie uczestniczy w strajku. Pracownik tymczasowy nie może też pracować jako pracownik ochrony, jeśli do wykonywania jego obowiązków wymagane jest uzbrojenie w broń palną lub niektóre przedmioty przeznaczone do obezwładniania.

Ustawa o pracy tymczasowej – forma pracy opłacalna dla pracodawcy

Nieprzypadkowo liczne grono pracodawców powszechnie korzysta z tej formy zatrudnienia. Istnieją branże, takie jak budownictwo, rolnictwo, gastronomia, ogrodnictwo czy turystyka, w których zapotrzebowanie na dodatkowych pracowników istnieje tylko w sezonie. Przedsiębiorstwu w oczywisty sposób nie opłaca się więc utrzymywać stałych etatów na stanowiskach, które są potrzebne jedynie przez kilka miesięcy w roku. Agencja pracy tymczasowej pomaga wówczas w natychmiastowym znalezieniu odpowiednich pracowników, a taka forma zatrudnienia jest elastyczna, więc bardzo korzystna dla pracodawcy.

Elastyczność zatrudnienia

Zatrudnienie w ramach umowy o pracę tymczasową umożliwia dostosowanie procesu rekrutacji do potrzeb w przedsiębiorstwie. Pracodawcy mogą szybko dostosować liczbę pracowników, która często bardzo dynamicznie się zmienia. Zwłaszcza w okresach prac sezonowych, wzmożonej produkcji lub w sytuacji wzrostu zapotrzebowania na produkt.

Niższe koszty rekrutacji

Kolejne oszczędności są związane z ograniczeniem kosztów rekrutacji pracowników. Pracodawca musiałby prowadzić ją od zera mocno obciążając własny dział HR i tracąc mnóstwo czasu na rekrutację. Doświadczona agencja pracy tymczasowej dysponuje bazą odpowiednio wykwalifikowanych i dobrze zmotywowanych pracowników. Nie jest to rekrutacja stała, więc przebiega więc błyskawicznie.

Małe ryzyko przy zatrudnianiu pracowników tymczasowych

Umowa o pracę oznacza wiele zobowiązań związanych z długoterminowym zatrudnieniem. Jeżeli pracownik nie wywiązuje się ze swoich prac lub nie spełnia oczekiwań, jego zatrudnienie można bardzo szybko zakończyć, a w jego miejsce przyjąć kolejnego kandydata.

Testowanie pracowników

Praca tymczasowa daje szansę zarówno pracownikowi tymczasowemu, jak i pracodawcy, który ma czas na ocenę umiejętności i dopasowanie pracownika do zespołu. Kandydat ma natomiast okazję na pokazanie się z jak najlepszej strony.

Skupienie uwagi na kluczowych kwestiach

Zatrudnienie pracownika tymczasowego pozwala skupić się na kluczowych sprawach w firmie. Mniej istotne zadania trafiają w ręce pracownika tymczasowego, a te ważniejsze i bardziej wymagające wędrują do pracowników etatowych, którzy mogą w pełni skupić się na powierzonym im zadaniu.

Obsługa kadrowo-płacowa po stronie wykwalifikowanej agencji

Kolejną korzyścią są oszczędności wynikające z faktu, że pracownik tymczasowy jest de facto zatrudniony przez agencję pracy. Z tego względu to agencja pracy zajmuje się obsługą kadrowo-płacową swoich pracowników i pozostałymi formalnościami. Pracodawca ponosi jedynie koszty związane z wynagrodzeniem i z tworzeniem warunków pracy.

Praca tymczasowa a ubezpieczenie społeczne – kluczowe informacje

Praca tymczasowa, podobnie jak inne formy zatrudnienia, wiąże się z obowiązkami ubezpieczeniowymi zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika tymczasowego.

Pracownik tymczasowy, zatrudniony na podstawie umowy o pracę tymczasową, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, które obejmują:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• ubezpieczenie chorobowe,
• ubezpieczenie wypadkowe.

Składki te są odprowadzane przez agencję pracy tymczasowej, która jest formalnym pracodawcą.

W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w ramach pracy tymczasowej, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Pracownicy tymczasowi podlegają również obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, co oznacza, że mają prawo do korzystania z opieki medycznej finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

W przypadku umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie, obowiązek ubezpieczeniowy zależy od tego, czy dana osoba pracuje na podstawie innych umów o pracę. W sytuacji, gdy umowa zlecenie jest jedynym źródłem dochodu, pracownik podlega pełnym ubezpieczeniom społecznym, w tym zdrowotnym.

Agencja pracy tymczasowej, jako pracodawca formalny, jest odpowiedzialna za zgłoszenie pracownika tymczasowego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz odprowadzanie odpowiednich składek.

Pracownicy tymczasowi mają więc prawo do ubezpieczeń społecznych na takich samych zasadach jak pracownicy zatrudnieni na stałe.

Autor artykułu

LeasingTeam

Marketing Manager

Doświadczony analityk rynku pracy, specjalizuje się w badaniach nad trendami zatrudnienia i zmianami w strukturze zawodowej. Jego artykuły, publikowane w renomowanych czasopismach branżowych, pomagają czytelnikom zrozumieć dynamikę rynku pracy.