Umowa o pracę tymczasową – wszystkie niezbędne informacje
Umowa o pracę tymczasową jest jedną z funkcjonujących w polskim prawie form zatrudniania pracowników. Stanowi specyficzny rodzaj umowy o pracę, którą szczegółowo regulują przepisy z ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych, pochodzącej z 2003 roku, a także późniejsze zmiany. W zagadnieniach, o których nie ma mowy w tej ustawie zasady pracy tymczasowej są regulowane przez Kodeks Pracy, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych umów o pracę. Ważnym wyróżnikiem umowy o pracę tymczasową jest fakt, że występuje w niej dwóch pracodawców –pracodawca (agencja pracytymczasowej) oraz pracodawca użytkownik – przedsiębiorca, dla którego pracownik wykonuje swoje obowiązki.
Na czym dokładnie polega umowa o pracę tymczasową i czym różni się od standardowej umowy o pracę? Jak wygląda kwestia podatków i składek dla pracowników tymczasowych? Jak długo trwa umowa o pracę tymczasową, jak wyglądają prawa pracownicze oraz okres wypowiedzenia towarzyszący umowie? Wyjaśniamy!
Czym jest umowa o pracę tymczasową?
Pracę tymczasową można opisać jako zadanie, które wykonujemy na rzecz pracodawcy zlecającego realizacje konkretnego zajęcia. Praca tymczasowa ma charakter sezonowy, okresowy lub doraźny, więc nie jest wykonywana przez osoby zatrudnione na stałe.
Takich pracowników obejmuje umowa o pracę tymczasową. Najczęściej to agencje pracy tymczasowej zajmują się zatrudnieniem w imieniu firmy i taka rekrutacja także jest inna aniżeli rekrutacja stała. Agencja pracy zajmuje się wówczas wypłatami, czyli odpowiada za wynagrodzenie pracownika tymczasowego oraz opłaca składki na ubezpieczenie społeczne.
Nic więc dziwnego, że zatrudnianie pracowników tymczasowych stanowi dla wielu przedsiębiorstw możliwość bardzo szybkiego zapełnienia wolnych stanowisk, które zgodnie z nazwą pojawiają się w zakładzie pracy sezonowo, lub doraźnie, na przykład ze względu na porę roku czy aktualną sytuację rynkową. Podejmując współpracę z agencją pracy tymczasowej, pracodawca nie musi marnować czasu, ani pieniędzy na prowadzoną rekrutację, a wybierając kooperację z zaufanym partnerem, może liczyć na świetnie przygotowanych do swoich obowiązków pracowników tymczasowych.
Na tej sytuacji korzysta również pracownik tymczasowy, któremu zależy na zatrudnieniu, ale jednocześnie dość elastycznych terminach, pozwalających godzić pracę tymczasową z innymi obowiązkami. Jest to więc klasyczna sytuacja win-win. Korzyść polegająca na zatrudnianiu pracowników tymczasowych jest oczywista dla obu stron, dlatego w Polsce postanowiono prawnie uregulować kwestię pracy tymczasowej.
Przed dwoma dekadami na mocy specjalnej ustawy stała się ona kolejnym rodzajem umowy o pracę. Różnica polega głównie na tym, że pracownik tymczasowy pozostaje zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej, z którą podpisuje umowę, a następnie może być oddelegowany do konkretnego pracodawcy użytkownika. Ustawa przewiduje pewne ograniczenia związane z zatrudnieniem pracownika tymczasowego, przede wszystkim czasowe, jednak należy pamiętać, że jest to umowa o pracę z wszystkimi jej najważniejszymi konsekwencjami dotyczącymi urlopu, świadczeń, składek oraz podatków.
Czym się różni umowa o pracę od umowy o pracę tymczasowa?
Umowa o pracę tymczasową służy zatrudnianiu pracowników tymczasowych na zasadach zgodnych z Kodeksem Pracy. Jej stronami są pracownik oraz agencja pracy tymczasowej. W umowie znajdują się standardowe elementy, takie jak strony umowy, data jej podpisania, ale jednocześnie dokument wskazuje pracodawcę użytkownika, okres trwania i obowiązki w okresie wykonywania pracy. W tej części umowy można znaleźć między innymi rodzaj pracy powierzonej pracownikowi tymczasowemu, miejsce wykonywania pracy tymczasowej, wynagrodzenie wraz z terminem jego zapłaty, a także wymiar pracy wykonywanej przez pracownika tymczasowego.
Umowa o pracę tymczasową jest zawsze umową na czas określony, ponieważ z racji swojego charakteru, praca tymczasowa nie może być wykonywana na stałe. Pracownik tymczasowy może u danego pracodawcy użytkownika spędzić maksymalnie 18 miesięcy na przestrzeni 36 miesięcy. Jeśli umowa zostanie podpisana na 18 miesięcy i dobiegnie końca, stosunek pracy ustaje, a pracownik tymczasowy nie może wrócić na to samo stanowisko przez następne 18 miesięcy.
Umowa chroni pracowników w jeszcze jeden bardzo istotny sposób – pracownik tymczasowy zatrudniony na identycznym stanowisku jak etatowy, wymagającym tych samych kwalifikacji, powinien otrzymywać identyczne wynagrodzenie. Dotyczy to zarówno podstawowego wynagrodzenia, jak i premii oraz nadgodzin. Oczywiście na wynagrodzenie wpływa także staż pracy, ale w tej kwestii i pracownicy tymczasowi podlegają takim samym widełkom płacowym. Wszystkie pozostałe warunki zatrudnienia również muszą być tożsame do pracowników etatowych.
Umowa o pracę tymczasową podpisywana z agencją pracy tymczasowej może dotyczyć tylko niektórych prac – to jedna z ważniejszych różnic względem zwykłej umowy o pracę. Pracownik tymczasowy może wykonywać wyłącznie prace:
- sezonowe, doraźne i okresowe;
- w celu wykonania obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego (niezależnie od przyczyny jego nieobecności);
- prac, których wykonanie przez pracowników zatrudnionych na stałe nie jest możliwe (wzrost zapotrzebowania na pracę).
Jednocześnie zasady zatrudniania pracowników tymczasowych stwierdzają między innymi, że nie może być to praca szczególnie niebezpieczna, wykonywana na stanowisku pracownika uczestniczącego w strajku, ani nie może być to praca w ochronie wymagające uzbrojenia w broń palną.
Umowa o pracę tymczasową – składki i podatki
Warunki pracy tymczasowej na mocy tej umowy niezależnie od agencji pracy tymczasowej nie różnią się od innej umowy o pracę. Z tego względu przy zatrudnianiu pracowników tymczasowych agencja pracy tymczasowej jako pracodawca odprowadza za nich pełne składki ZUS – emerytalną, rentową, zdrowotną i chorobową, wypadkową, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Dzięki temu pracownicy tymczasowi będący do dyspozycji pracodawcy użytkownika mogą korzystać z pełnych świadczeń, w tym zasiłku chorobowego. To samo dotyczy pomocy medycznej udzielanej w ramach NFZ.
Pracowników zatrudnionych w ramach umowy o pracę tymczasową obowiązuje podatek dochodowy, w praktyce odprowadzany przez pracodawcę, dlatego wypłata z agencji pracy tymczasowej, podobnie jak w przypadku każdej innej umowy o pracę to wynagrodzenie netto.
Ile może trwać umowa o pracę tymczasową?
Pracę tymczasową można wykonywać wyłącznie przez wskazany w ustawie okres czasu. Pracownika tymczasowego zatrudnionego przez agencję pracy tymczasowej obowiązuje ograniczenie wynoszące 18 miesięcy z jednym pracodawcą użytkownikiem, a okres nieprzekraczający 18 miesięcy dotyczy 36 miesięcy. Innymi słowy, zasady zatrudniania pracownika tymczasowego pozwalają w ciągu 3 lat spędzić na danym stanowisku tylko półtora roku. Okres dłuższy jest dopuszczalny tylko w przypadku pracy tymczasowej na zastępstwo i wynosi 36 miesięcy. Umowa zawierana z agencją musi to uwzględniać. Dopuszczalna jest natomiast sytuacja, w której pracodawca po jej zakończeniu zatrudnia pracownika na umowę o pracę bez pośrednictwa ze strony agencji.
Jak długo można pracować jako pracownik tymczasowy?
Limit 18 miesięcy obejmuje wyłącznie jednego pracodawcę użytkownika. Gdy nadejdzie wypowiedzenie umowy lub po prostu, gdy umowa dobiegnie końca, pracodawca użytkownik może związać się z innym pracownikiem tymczasowym. Z kolei pracownik tymczasowy może wówczas korzystać z innych ofert pracy i związać się na podstawie umowy podpisanej z agencją pracy tymczasowej z nowym pracodawcą. Każdy ma prawo wykonywać pracę tymczasową tak długo, jak ma na to ochotę, lecz nim upłynie 36 miesięcy musi wybrać innego pracodawcę użytkownika.
Czy praca tymczasowa liczy się do stażu pracy i emerytury?
Agencja pracy tymczasowej zapewnia pracownikowi tymczasowemu przez czas określony w umowie dokładnie te same świadczenia, jak w przypadku umowy o pracę. Różnica polega na tym, że wypłata wynagrodzenia leży po jej stronie, a pracodawca użytkownik się tym nie zajmuje. Na podstawie umowy przez cały czas odprowadzane są wszystkie wspomniane wyżej składki, dlatego pracownik zatrudniony przez agencję podnosi swój staż pracy niezbędny do przyszłej emerytury. Prawa pracownika tymczasowego są pełne, niezależnie od tego, że wykonuje on swoje obowiązki na rzecz pracodawcy użytkownika i że jest to praca o charakterze sezonowym. Każdy pracownik i pracownica tymczasowa mogą być spokojni o swoją przyszłą emeryturę.
Prawa i obowiązki pracownika tymczasowego
Osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej na okres tymczasowy mają specyficzne prawa i obowiązki, które różnią się od praw i obowiązków osób zatrudnionych na standardową umowę o pracę.
Pracownik ma przede wszystkim prawo do wynagrodzenia, równego traktowania, prawo do urlopu, prawo do bezpiecznych warunków pracy, prawo do okresu wypowiedzenia, czy prawo do ochrony przed dyskryminacją i mobbingiem w pracy.
Do obowiązków pracownika tymczasowego należy wykonywanie pracy zgodnie z umową, przestrzeganie regulaminu pracy i zasad BHP, zachowywanie tajemnic przedsiębiorstwa, terminowe informowanie o nieobecności oraz zgłaszanie naruszeń praw.
Urlop w przypadku umowy o pracę tymczasową
Oprócz tego w trakcie wykonywania pracy tymczasowej dla pracowników zatrudnionych w agencji pracy tymczasowej przewidziano możliwość korzystania z pełnych świadczeń urlopowych (pełny wymiar urlopu).
Każdy pracodawca decydujący się zatrudnić pracownika tymczasowego musi zdawać sobie z tego sprawę w momencie, gdy umowa została zawarta. Obowiązki pracodawcy dotyczą nie tylko wynagrodzenia i higieny pracy, ale również urlopu wypoczynkowego. Od dnia zawarcia umowy pracownikowi przysługują 2 dni za każdy miesiąc stażu pracy. Korzystając z niego pracownik ma prawo do pełnego wynagrodzenia. Kiedy czas trwania zatrudnienia nie przekracza 6 miesięcy, agencja i pracodawca użytkownik ustalają, czy pracownik może wykorzystać całość urlopu w okresie trwania pracy tymczasowej. Gdy jest to okres dłuższy niż 6 miesięcy, to pracownik uzgadnia czas wykorzystania urlopu. W dodatku pojawia się możliwość skorzystania z urlopu wypoczynkowego na żądanie, o czym mówią zasady kierowania pracowników tymczasowych.
Praca tymczasowa a ciąża i urlop macierzyński
Umowa o pracę tymczasową daje pracownikom, a konkretnie pracownicom jeszcze jeden bardzo ważny przywilej. Jeśli czas jej trwania wynosi co najmniej dwa miesiące, osoba zatrudniona może korzystać ze świadczeń macierzyńskich. Umowa jest automatycznie przedłużana z pracownikiem tymczasowym do dnia porodu, gdyby miała ulec automatycznemu rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży. Dzięki temu osoba zatrudniona przez agencję na podstawie umowy o pracę tymczasową zyskuje następnie prawo do korzystania z zasiłku macierzyńskiego.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę tymczasową
Jeśli chodzi o pracę tymczasową umowa o pracę jest umową na czas określony i dobiega końca, po zakończeniu czasu trwania zatrudnienia u konkretnego pracodawcy użytkownika. Jednocześnie obie strony mogą zdecydować się na jej wcześniejsze zakończenie, pod warunkiem, że pracownik i agencja wybiorą taki zapis.
Okres wypowiedzenia zależy od długości trwania umowy i wynosi:
- 3-dniowy okres wypowiedzenia, gdy umowa została zawarta na okres nieprzekraczający dwóch tygodni;
- tygodniowy okres wypowiedzenia, kiedy umowa jest dłuższa.
Czy umowa o pracę tymczasową jest opłacalna? Analiza kosztów i korzyści
Korzyści dla pracowników
Na sprawę korzyści z zatrudnienia jako pracownik tymczasowy trzeba spojrzeć holistycznie. Z punktu widzenia pracownika występuje kilka ważnych plusów takiego rozwiązania. Pierwszą z nich jest elastyczność. Praca tymczasowa jest dobra dla studentów lub uczniów, osób na urlopach macierzyńskich czy osób, które chcą łączyć pracę z innymi obowiązkami.
Bardzo ważnym aspektem jest również szybkie wejście na rynek pracy. Pracownik tymczasowy jest oddelegowywany do prac, które potrzebują natychmiastowego zatrudnienia, a więc nie musi obawiać się długich i mozolnych poszukiwań miejsca pracy.
Praca tymczasowa to także możliwość zyskania doświadczenia zawodowego w różnych branżach. Korzystanie z usług agencji pracy tymczasowej pozwoli na rozbudowanie doświadczenia w CV i zwiększenie swojej wartości na rynku pracy.
Korzyści dla pracodawców
A jak sprawa się ma w przypadku pracodawcy? Ci również mogą liczyć na bardzo dużą elastyczność, która wynika z możliwości dostosowania liczby pracowników do bieżących potrzeb w firmie. W sytuacji podbramkowej jest to najlepsze rozwiązanie.
Zatrudnienie pracowników tymczasowych to także szansa na zmniejszenie kosztów związanych z utrzymaniem pracowników zatrudnionych na stałe. Umowa na czas określony zwalnia pracodawcę z ponoszenia kosztów z tytułu świadczeń socjalnych, wynagrodzenia za okres urlopowy, czy odpraw na rzecz pracownika.
Zatrudnienie tymczasowe daje firmie możliwość testowania pracowników. W ten sposób, bez większego ryzyka, można ocenić kompetencje, wydajność oraz umiejętność pracy w zespole. W rezultacie podejmowanie decyzji o stałym zatrudnieniu jest o wiele prostsze i pewniejsze.
Umowa o pracę tymczasową, będąca specyficzną formą zatrudnienia, oferuje elastyczne rozwiązania zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Dla pracowników stanowi szansę na szybkie zdobycie zatrudnienia, rozwinięcie doświadczenia zawodowego oraz możliwość godzenia pracy z innymi obowiązkami. Dla pracodawców z kolei oznacza to elastyczność zatrudnienia, wraz z dostosowaniem liczby pracowników do aktualnych potrzeb firmy bez długotrwałych zobowiązań.
Doświadczony analityk rynku pracy, specjalizuje się w badaniach nad trendami zatrudnienia i zmianami w strukturze zawodowej. Jego artykuły, publikowane w renomowanych czasopismach branżowych, pomagają czytelnikom zrozumieć dynamikę rynku pracy.
