Kwestia zawodów regulowanych od czasu do czasu pojawia się w polskiej przestrzeni publicznej przy okazji proponowanych w tej kwestii zmian. Uwolnienie niektórych profesji z listy zawodów regulowanych bądź ułatwienie dostępu do ich wykonywania mają wielu zwolenników. Pomijając kwestię zasadności regulowania poszczególnych zawodów, warto zastanowić się, czym tak naprawdę są i w jaki sposób uzyskać do nich dostęp. Wielu specjalistów interesuje kwestia, czy wykonując zawód regulowany w Polsce, mogą wykonywać go również w innych krajach Unii Europejskiej bez konieczności potwierdzania kwalifikacji?

 

Czym są zawody regulowane?

Pojęcie zawodów regulowanych pojawia się zarówno w prawie polskim, jak i prawie Unii Europejskiej. W obu przypadkach chodzi o zawody, których nie można wykonywać legalnie bez spełnienia określonych warunków. Lista zawodów regulowanych zależy od prawodawstwa obowiązującego w danym kraju. Określa ono również, w jaki sposób można zdobyć uprawiania do danego zawodu. Instytucja zawodów regulowanych nie jest przypadkowa – istnieją w końcu profesje, w których nie powinny znaleźć się niepowołane osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji, czego dobrym przykładem są choćby zawody lekarskie. Trzeba jednak przyznać, że Polska dość negatywnie wyróżnia się pod tym względem na tle innych krajów, ponieważ w polskim prawie regulacji podlega około 350 zawodów, co oznacza, że ich lista jest najdłuższa w całej Unii Europejskiej.

 

Jak zyskać dostęp do zawodu regulowanego?

Dostęp do poszczególnych zawodów może być uzyskiwany w różny sposób. Zazwyczaj podstawą do zdobycia uprawnień jest posiadanie kierunkowego wykształcenia, ale często jest ono niewystarczające. Dostęp do zawodów regulowanych w wielu przypadkach umożliwiają specjalne egzaminy, na przykład państwowe. W przypadku niektórych profesji konieczna jest też przynależność do organizacji zrzeszającej daną grupę zawodową.

 

Jakie zawody są regulowane w Polsce?

Obszerna lista zawodów regulowanych w Polsce obejmuje zarówno takie, których regulacja jest bezsporna, jak i przykłady profesji, których regulację trudniej uzasadnić. Do pierwszej grupy z pewnością zaliczają się wszelkie zawody lekarskie, zawód farmaceuty czy kontroler ruchu lotniczego. Od lat pewne kontrowersje w naszym kraju budzi stosunkowo skomplikowany dostęp do zawodów prawniczych. Równocześnie na liście zawodów regulowanych można znaleźć pozycje, takie jak muzealnik, kucharz okrętowy czy detektyw – zawody z pewnością odpowiedzialne i wymagające wiedzy, choć zwolennicy wolnego rynku łatwo obronią argumentami tezę o ich potencjalnym uwolnieniu.

 

Jak rozpocząć pracę w zawodzie regulowanym w innym kraju Unii Europejskiej?

Każdy, kto decyduje się na obranie określonej ścieżki zawodowej, z pewnością zdaje sobie sprawę, jakie wymagania musi spełnić w przyszłości, aby móc wykonywać konkretny zawód regulowany. Jednak wciąż wielu Polaków poszukuje pracy za granicą. Ze względu na dużo atrakcyjniejsze wynagrodzenia, przez lata standardem było szukanie zatrudnienia w innym kraju europejskim także poniżej swoich kwalifikacji. Jak natomiast wyglądają możliwości wykonywania swojej pracy za granicą przez przedstawicieli zawodów regulowanych?

 

Jeśli dana profesja w Polsce zalicza się do zawodów regulowanych, jednak za granicą, w innym kraju Unii Europejskiej, w Szwajcarii, Norwegii, Liechtensteinie bądź na Islandii nie znajduje się na takiej liście, nie istnieją żadne przeszkody, aby po prostu rozpocząć pracę za granicą.

 

Co w sytuacji, kiedy dana profesja zalicza się do zawodów regulowanych w obu krajach? Mimo że o regulacji zawodów decydują w dużej mierze przepisy unijne, prawo do wykonywania określonego zawodu w Polsce nie oznacza automatycznego dostępu do nich w innym kraju Unii Europejskiej. Przedstawiciele tych profesji muszą złożyć w kraju docelowym stosowny wniosek o potwierdzenie kwalifikacji i przyznanie prawa do wykonywania zawodu regulowanego. Wniosek musi zawierać dokumenty potwierdzające prawo do wykonywania tego zawodu w Polsce. Miejscowy urząd ma miesiąc na potwierdzenie przyjęcia wniosku, a w tym czasie może poprosić o uzupełnienie dokumentów. Odpowiedź musi nastąpić po trzech miesiącach, przy czym okres oczekiwania w szczególnych przypadkach może zostać wydłużony o kolejny miesiąc.

 

Istnieją jednak zawody objęte automatycznym uznaniem kwalifikacji, co i tak oznacza konieczność złożenia wniosku, z tym że termin otrzymania prawa do wykonywania zawodu jest skrócony do 3 miesięcy. Na takie udogodnienie mogą liczyć między innymi architekci, farmaceuci, lekarze, pielęgniarki i położne oraz lekarze weterynarii.

 

Nieco inne procedury dotyczą zawodów, które w Polsce nie zaliczają się do regulowanych, ale za granicą znajdują się na takiej liście. Aby zyskać prawo do wykonywania takiego zawodu, należy wykazać się co najmniej rocznym stażem pracy w danym zawodzie w ciągu ostatnich 10 lat. Wówczas specjalista może liczyć na pozytywną decyzję urzędu.

 

Chcesz poznać więcej ciekawych informacji na temat polskiego i europejskiego rynku pracy? Koniecznie zapoznaj się z innymi wpisami na naszym blogu, gdzie poruszamy rozmaite tematy, od najprostszych, jak zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach po bardziej złożone, jak zatrudnienie pracowników zagranicznych.